THƠ NGUYỄN DUY VỀ CHIẾN TRANH BIÊN GIỚI 1979

1. ẢI CHI LĂNGẢi Chi Lăng! Ải Chi Lăng!lưỡi gươm đẫm máu Liễu Thăng thuở nàogập ghềnh lũng thấp đồi caovũng lầy thành ruộng đã bao nhiêu mùaChập chờn trận mạc xa xưaquân reo ngựa hí gươm khua dậy trờithịt xương xưa hoá đất rồinợ xưa còn để nặng đời sau ư?Gió trên vách đá ù ùnghe tù và dội xuống từ cao xanh…Mặt trận Lạng Sơn, 18.2.1979(Nguồn: Đãi cát tìm vàng, NXB Văn nghệ, 1987)2. LÊN MẶT TRẬN, NGÀY ĐẦULên xứ Lạngchưa thấy thành Tiên Xâyđâu chùa Tam Thanhđâu nàng Tô Thị…Quân giặc tràn qua đèo Hữu NghịĐồng Đăng thất thủ rồipháo Bằng Tường dội sang xối xảdằng dặc dòng người sơ tán đổ về xuôiLẫn lộn người Kinh, người Tày, người Daonào gánh, nào xe, nào gùi, nào váchiển hiện những ngày xưa loạn lạcbiên ải xưa giặc giã mới tràn vàonhững gương mặt nghìn năm đanh sắt lạimáu lửa ngỡ cũ rồi mà vẫn mớivẫn mới cả nón mê cả áo vá chân trần…Miếng cơm ăn cát bụi bên đườnggiấc ngủ ngồi che hờ tàu lá chuốingôi nhà không bỏ trống sau lưngđàn trâu lang thang lũ gà con xao xáclũ trẻ con mắt tròn ngơ ngácchân trẻ con lũn cũn chạy như đùaTrẻ con trên ôtô trên xe trâu xe thồtrẻ con trên lưng trẻ con trên taytrẻ con lon ton níu váy níu áođòn gánh nữa kìa kẽo kẹt nghiến trên vaimột đầu gánh là trẻ con còn đầu kia là nồi là gạomắt trẻ con cứ tròn thao láonhư hòn sỏi ném theo đoàn quân đi…Bao lứa trẻ từng lớn lên như thếgặp lũ trẻ con nay bắt gặp tuổi thơ mìnhgặp tuổi thơ của emgặp tuổi thơ của anhgặp lại cả mấy thời chạy loạnthời là tản cư thời là sơ tángian nan xưa cứ tưởng đã cũ rồi!Quân đi, quân đingược lên biên giớicó cái nhìn như sỏi ném sau tôi…Lạng Sơn, 18.2.1979(Nguồn: Đãi cát tìm vàng, NXB Văn nghệ, 1987)3. ĐÊM Ở CHỐT 417Thâm Lũng, Tam Lũng… chìm nghỉm trong đenbất chợt lại xanh lè đạn nổlửa đốt lòng ta những đêm không ngủlà ánh đèn đã tắt dưới làng dân22-2-1979(Nguồn: Nguyễn Duy, Ánh trăng, NXB Tác phẩm mới, 1984)4. DẠ HƯƠNGTặng Hoàng TúSẽ rất nhớ dáng người vừa thoáng gặpchiều Lạng Sơn súng nổ rụng hoa đàonhững giọt máu của vườn cây vung vãiTrường sơ tán rồi, cô giáo còn chốt lạikhẩu súng thép chéo lưng con gáiôi tấm lưng kia ngỡ sinh ra để mà mềm mạiDáng điệu ấy chốt lại lòng ta mãinhư dạ hương thoáng gặp một đêm nàoLạng Sơn, 24-2-1979Nguồn:(Nguyễn Duy, Ánh trăng, NXB Tác phẩm mới, 1984)5. LẠNG SƠN 1989Ta về thăm chiến trường xưaem – hoa đào muộn Kỳ Lừa mùa xuângió đi để lạnh mưa dầmngười đi để buốt dấu chân trên đườngĐồng Đăng… Ải Khẩu… Bằng Tường…chợ trời bán bán buôn buôn tít mùta đầy một bị ưu tưgiá như cũng bán được như bán hàngTrớ trêu nỗi Hữu Nghị Quangiá như máu chẳng luênh loang mặt đèoA. Q. túm tóc Chí Phèođể hai bác lính nhà nghèo cùng thuaNỗi Tô Thị xót xa chưagiá như đừng biết ngày xưa làm gìgiá như đã chả vô triđể ta hỏi lối trở về thiên nhiênGiá như ta chớ gặp emđể không mắc nợ cái duyên Kỳ Cùnggiá như em đã có chồngđể bòng bong khỏi rối lòng người dưng.Kỷ niệm mười năm mặt trận biên giớiTháng 2.1979 – tháng 2.1989(nguồn: Văn Việt)