Nguyễn Đức Tùng
1.
Không có tội ác và trừng phạt.
Không có ngày phán xử cuối cùng.
Tội ác dửng dưng đi qua như người khách lạ
Nó đứng lại. Và chúng ta sợ hãi
Và hy vọng: tội ác sẽ đổi ý.
Kìa, nó tha bổng.
Thả chúng ta về nhà. Bếp lửa em lại đỏ.
Bánh mì. Hoa hồng. Gió rét lật từng trang sách cũ.
Chúng ta lại bắt đầu
Nói về lòng dũng cảm, thương yêu nhau, nói về sự cô độc của em.
Bỗng nhiên trong đêm anh nhận ra
Anh đã bước khỏi căn nhà của chúng ta
Anh đã bước ra khỏi thân xác mình
Như một cái cây nứt vỏ, và trổ hoa
Ngoài cành, xa trong thinh không.
Cuộc chiến tranh xâm lược Ukraine có phải là cuộc chiến tranh của nhân loại
Đó là câu hỏi quan trọng nhất
Sự bất hạnh của con người làm lên phẩm giá của thế kỷ
Chứ không phải hạnh phúc Châu Âu
Hay tấm gương của Mỹ
Các chủ nghĩa bị đập vỡ sau một đêm
Khuôn mặt em trong gương không lành lặn.
Vặn thấp xuống ngọn đèn.
Đóng chặt cửa.
Dừng lại thời gian
Ở đây bóng tối đã sinh ra
Vào đầu thế kỷ này bóng tối đã sinh ra
Trên đường phố Kiev
Một cậu bé lên bảy tuổi
Xe em bị đánh bom, cha chết, mẹ chết
Hất khỏi xe hơi, chở tới bệnh viện cấp cứu trẻ em
May mắn thay vẫn còn sống
Đau khổ thay vẫn còn sống
Để suốt đời nhớ lại
Hãy để con người nhớ lại: nạn nhân đầu tiên
Bệnh nhân số một của cuộc chiến tranh Ukraine: một cậu bé bảy tuổi tên là Semyon.
Hãy để nhân loại lại trở thành nhân loại
Thương yêu, say đắm, ngọt ngào
Không có một phương pháp nào giải quyết chiến tranh
Không có một phương pháp nào mang lại hòa bình
Trước hết phải cầm vũ khí trên tay
Trước hết phải ở lại, không bỏ chạy
Như vị tổng thống kia.
Có thể bị bắn hạ
Có thể bị cắt cổ
Có thể bom nổ ở chân tường khi anh đang ngủ
Những bầy chim sợ hãi bay lên
Nhưng con người ở lại
Sẽ mang chúng trở về
Trên những quãng đường, những cánh đồng quê bát ngát
Để một ngày khi nghe chúng hót
Những tình nhân đứng lại
Sẽ có một ngày, nếu chúng ta không sợ hãi.
Bỗng thấy thương một người nơi xa xôi
Bỗng thấy mình không còn là hạt bụi
Ăn hạt lúa mì của nông dân
Chiếc bánh mì nóng ở trên bàn, thì hãy nhớ em ơi
Như nhớ nụ cười bà già lưng còng tóc bạc
Ở Mariupol
Đi sau đống rác
Xé ruột giữa vùng cỏ mọc sương bay
Chớp mắt nhìn, mất hút vào nỗi buồn
Của các mùa hoa, đỗ quyên sẽ nở ra sao, hoa cúc về đâu
Tình yêu còn hay mất
Cho anh bắt đầu nơi người vợ khóc chồng
Những đứa trẻ khóc cha khóc mẹ
Tuyết là lối đi
Sỏi đá là lối đi
Nước mắt đêm dài
Nổi trôi những phận người
Những chuyến tàu lửa băng qua châu Âu
Trên những cây cầu vô danh tắt hết đèn đuốc
Không tắt hết khổ đau
Tim anh đập mau trong lồng ngực
Trăng vẫn khuyết, mà anh nhớ em rất đầy
Ngọn roi quất vào nhân loại
Đá muốn anh nhớ lại
Cỏ muốn anh nhớ lại
Chim én mùa xuân liệng vòng quanh mái ngói nhà thờ
Câu thơ của em đứng lại giữa trời
Ấm cả môi hôn
Em hãy cầm nĩa lên
Em hãy cầm đũa lên
Yêu nhau không cần phải có kinh nghiệm gì.
Những cuộc phân ly chạm mặt
Những khát vọng dập vùi ngồi nghỉ dưới gốc cây
Em là mưa bong bóng
Em là cơn mộng chói lòa như đá thia lia trên sóng
Anh đã nhìn thấy một con chó chạy rong bị bắn chết trên đường phố Lviv
Linh hồn nó về đâu? Lang thang không nhà
Nỗi vui mừng của con chó nhỏ
Khi trở về nhìn thấy vẫn còn nguyện vẹn
Mặt trời trong suốt đi qua
Ngồi suốt mùa đông đợi chủ nhà
Trên bậc cửa, như ngồi trên ngôi mả cũ
Không động đậy.
2.
Putin mở mắt cho chúng ta
Để thấy đâu là yếu hèn đâu là cao thượng
Bucha mở mắt cho chúng ta
Để thấy bạn đứng về phía nào
Với hơn ba trăm người bị trói tay bị bắn vào gáy
Bị xô vào mồ chôn tập thể
Bị kéo lê trên đường phố Bucha
Bucha, nhát dao đâm vào ngực chúng ta
Trên đất nước chúng ta ngày xưa
Không ai hỏi: bạn đứng về phe nào
Trên màn hình ti vi nhân loại dán mắt vào
Hôm qua một con chó vừa sinh ra đời
Có bốn con mắt, sáu cái đuôi
Hãy yêu lấy cuộc sống này
Ngay cả khi em không thể
Em là khuôn mặt sau cửa kính mờ
Em là sự thật bị che khuất
Em là cơn đói không được ai nhắc tới
Có một điều gì tệ hại đã xảy ra
Có một điều gì đang xảy ra
Chúng đang xảy ra vì chúng ta không làm gì cả
Chúng ta sinh ra khi thế giới phai tàn
Chim chóc bỏ bầu trời đi tha phương chốn khác
Những cánh đồng cỏ mật không có ong bay
Tình yêu để lại một ngày
Chúng ta bối rối nhìn nhau
Bàn tay đầy mây trắng
Gầy gò trong sương
Chuyến tàu lửa cuối cùng thoi thóp thở
Mẩu bánh mì cuối cùng trên bàn
Ánh đèn đường chưa kịp tắt
Tay cầm nhánh mộng dở dang
Chúng ta đi qua những dòng sông
Bài hát cũ có người vẫn hát
Sau hành lang thăm thẳm
Một người ngồi
Sau chiến tranh
Chúng ta lại bắt đầu
Thời gian đi nhanh quá hàng liễu không kịp buông tay
Thở tóc dài
Mặt đất trở lại đi tìm tình yêu tự do
Những mảnh đời ứ nhựa ra hoa
Mồ hôi chảy ròng ròng trên má
Trên ngực em ngày chúng ta bên nhau
Những kế hoạch đời thường
Phá vỡ, em ở đâu khi mặt hồ gợn sóng
Khi con người bất động trước tiếng khóc
Lưỡi câu loang loáng máu mặt nước
Đêm qua một trăm lẻ chín trẻ con đã chết
Em biết không
Khi anh viết những dòng này
Những đứa trẻ ấy đi xa khỏi căn nhà của chúng
Căn nhà bốc lửa
Giữa đường tuyết băng lạnh lẽo
Mùa hoa đỗ quyên rực rỡ
Đã tàn, một dân tộc bị bắt làm con tin
Sẽ bị nhấn chìm trong biển lửa
Họ chỉ có một cánh cửa
Mở ra, quỳ xuống
Đi tới Mạc Tư Khoa bằng đầu gối
Vào lúc này đây, khi anh viết vội những dòng này
Dân tộc ấy có chọn lựa khác
Khác hơn nhiều so với các anh
Ngay giờ đây chiến tranh đã bắt đầu
Không ai biết chúng sẽ kết thúc ra sao
Nhưng thế nào cũng kết thúc
Trong hòa bình ô nhục
Hay trong máu và nước mắt
Của những cái chết sáng lòa
Cứu vớt nhân loại
Đừng nói với anh về những cánh chim trời
Bay trên lục địa
Chúng ta sẽ không có một bầu trời nào cả
Khi con người tan vỡ ở đây
Hãy nói với anh về Zelensky
Và Putin
Đừng nói với anh về mái tóc như mặt trời ban đêm của em
Tiếng ve kêu trên mặt nước mùa hè
Đừng nói với anh về ban trưa
Có tiếng chuông tiễn đưa dài dằng dặc
Đừng nói với anh về tiếng cười
Khi một dân tộc đang khóc
Điều làm anh kinh ngạc
Không phải là tội ác của sa hoàng mới
Không phải trong một đêm hàng trăm ngàn quân lùa qua biên giới
Không phải đại bác và xe tăng
Điều làm anh kinh ngạc
Là sự thờ ơ hèn nhát
Của những người quanh chúng ta
Những người bạn tươi cười, thơ và hoa
Và sự tan vữa của dân tộc chúng ta
Bị hắt lại đằng xa, sau hành trình nhân loại
Điều làm anh kinh ngạc là một tổng thống đã không bỏ chạy
Bằng máy bay Hoa Kỳ tới rước
Bạn ấy ngước mắt nhìn trời và nói, ngày mai tôi sẽ chết ở đây
Và bằng cách ấy
Một dân tộc đã đứng lại, cầm súng lên, và bắt đầu
Một cuộc chiến tranh khác
Chống lại sự nô lệ con người
Giữ lại những thây người chết oan ức
Giữ lại những giọng hò xẩm xoan đêm sâu vắng lặng
Giữ lại bầy tôm búng nước
Cho cả chúng ta, và ánh trăng vàng
Giữ lại con đường êm dịu
Anh sẽ đưa em sang
Trong ngày mới
3.
Thủ phạm đã chết từ nhiều năm trước
Nhưng nạn nhân vẫn còn sống
Chúng ta sinh ra để chờ đợi. Bạn cần kiên nhẫn
Vở kịch dàn dựng nhiều ngày nhiều năm
Để kết thúc.
Nó chỉ mới bắt đầu
Hai con mắt của em sâu đen láy
Anh buồn quá không nhìn lâu được
Khi quả đất quay chậm rãi
Rồi đứng yên. Mọi thứ đều đứng yên
Ngôi nhà, ngọn gió, bàn tay
Của một người đã chết. Mọi thứ đều dừng lại
Chuyến tàu đầu tiên của một ngày
Chiến tranh dừng lại. Chỉ một lúc thôi.
Rồi bắt đầu chuyển động. Gió thổi rào rào trong lá cây
Xe tăng lăn bánh xích trên đường. Thác đổ
Bom nổ trên nóc nhà thờ. Trái đất rung chuyển
Bàn tay người chết cuối cùng nhấc lên
Cuộc chiến tranh oan nghiệt này không phải chỉ của Ukraine
Mà của toàn nhân loại.
Hãy tới nơi một người khác đã tới
Sát gần biên giới. Đằng sau cánh cửa là hư vô
Hãy đứng thẳng lên nơi người khác đứng
Và ngã xuống như cát bụi
Bạn vẫn sống sót sau một ngày
Bạn không còn nhiều thì giờ để làm chứng
Hãy tiếp tục quan sát. Đừng chuyển động.
Thế giới đã dừng lại hôm nay.
Chiến tranh là một cơn điên của nhân loại
Không có gì khác nhau giữa chiến thắng và thất bại
Nếu mỗi người thấu hiểu nỗi khổ đau của chính mình
Khi một thành phố bị bao vây
Mọi thứ giả trá đều bay mất
Những mặt nạ hóa trang rơi xuống
Những bộ tóc giả rơi xuống
Tràng hạt trên tay rơi xuống
Khi một thành phố bị bao vây
Những tượng đài được chất đầy bao cát, được bảo vệ
Như những người sống, những giấc mộng
Được cất giữ cẩn thận
Dưới đống gạch đá
Chúng ta kiên nhẫn
Khóa cửa nhà và ra đi
Những tâm hồn rời bỏ thân xác
Đánh dấu, để hẹn ngày trở lại
Dòng sông Dnieper cũng bỏ ra đi trong chiều tàn
Chúng ta đi tìm, nhận lại lòng mình
Hiểu thấu một màu xanh
Lịch sử là nơi anh ghé môi hôn
Khi em ngẩng cao đầu
Đất nước như linh cữu
Nằm yên trên cánh đồng
Kẻ thù vây bốn phía. Ta dẫm lại luống cày khi trở lại
Đã qua ba mươi mấy ngày ròng không ai ngủ yên
Thế giới đứng sát vào nhau
Nhân loại đứng trong phòng riêng
Chỉ một thời gian ngắn thôi, một ngày mặt trời lên hai lần
Nỗi tự do cá nhân trở thành nỗi khao khát tự do đất nước
Đó là điều bao năm người Việt chúng ta không làm được.
Phải học ở Zelensky thôi.
Đừng tự ái.
4.
Rồi một ngày chúng ta lại đi qua
Những thành phố trúng bom tan tác
Những ngôi nhà không người ở, những xác không chôn
Ở nơi ấy, chim chóc phải hót lại
Một đứa trẻ phải được sinh ra đời
Một chiếc cầu phải bắc qua sông
Một đám cưới phải đưa cô dâu về nhà chồng
Tương lai trên màn hình ti vi nát vụn
Đôi khi anh nghĩ
Thật tội nghiệp cho những con ngỗng trời
Chúng không làm ra chiến tranh
Bị bắn hạ trong thành phố
Đừng nói với anh nữa về câu chuyện thơ ca
Không có thơ cho những người lính bỏ súng
Không có thơ cho ngày mưa dầm tuyết trắng lòng người
Thờ ơ bạc bẽo
Đừng nói với anh về hòa bình
Hòa bình không bao giờ đến khi chúng ta quỳ xuống
Một dân tộc cúi đầu vào cái máng
Đừng nói với anh về ngày mai
Ngày mai chính là hôm nay
Trên những cánh đồng góa bụa, không còn ong bay
Chúng kéo vào xe tăng đại bác
Máy bay rợp trời
Đe dọa những kế hoạch đời thường
Phá vỡ mặt hồ gợn sóng
Bầy yêu tinh trở về
Chúng ngồi sau các mặt bàn, trong các bộ chỉ huy
Khởi đầu một nhân loại phân ly
Đừng nói với anh về lịch sử
Lịch sử dừng lại khi chúng ta chưa sẵn sàng
Chúng dạy các anh không được hỏi, không được cười
Hãy quỳ để sống
Chúng dạy chúng ta khôn ngoan
Và láu lỉnh, và ngụy biện
Đất trời bốc lửa mà diễn kịch trong chăn
Nửa đêm chúng đến viếng thăm lòng ta
Chiến tranh chưa bắt đầu, sợ hãi đã bắt đầu
Những đứa trẻ vừa mới sinh ra
Đã được dạy làm nô lệ
Đã được dạy căm thù
Nhân loại có biết bao kẻ thù ảo tưởng
Dưới rặng thông già sấm chớp đi qua, trắng toát
Cánh bướm đậu vào tảng đá
Trong một ngôi nhà ở Kiev em ơi, có tiếng khóc trong nôi
Chúng ta ngồi lại
Trên sân chùa ngày gặt lúa
Không còn một hạt thóc cho chim ăn
Váy em thơm mùi rơm rạ
Ngày đã tàn, tiếng chuông đầy ngõ tối
Con yêu tinh đã trở về
Mênh mông bài hát vội, bọn giết người
Đã bắt đầu hôm nay
Nằm phục trong vườn
Đêm đám cưới
Những người không tin vào phép lạ
Những kẻ ngày thường kêu gọi hoà bình
Bây giờ núp sâu trong bóng tối
Thế kỷ mới bắt đầu
Chúng lại về trong đêm sâu, ngồi sau mặt bàn, trong các bộ chỉ huy
Bắt đầu một thế kỷ người Việt phân ly
Trên đường phố Kiev sáng nay
Anh nhìn thấy nắng sớm, hoa lay
Chim sẻ bay qua đỉnh chóp nhà thờ
Bàn tay em như bàn tay đứa trẻ
Trong chiếc thuyền thúng xoay giữa dòng
Một dòng mê sảng
Lịch sử đã dừng lại
Em cất điều gì trong túi áo
Trong bàn tay của thế kỷ phai tàn
Những quả thị không còn nữa
Tơi bời vết máu
Tiếng mưa rơi trên tàu lá chuối, hạnh phúc bất ngờ lại ra đi
Chúng ta quen nhau chưa được bao ngày
Anh có gì cho em
Tháng năm còn lại
Mới hôn nhau sao đã chia lìa
Trăng vừa sáng trên cầu, quả apricots ở Donbas đầu mùa mới chín
Ngọt ngào hương đuổi theo em
Một thế kỷ êm đềm tĩnh lặng
Ngày hai mươi bốn tháng hai
Chúng đã giết nghìn người
Cuộc nội chiến xưa
Những người nông dân cầm cuốc cầm gậy
Những thư sinh như ao sen mùa hạ nở
Chúng dạy ta không được hỏi
Chỉ được ôm bom vào thang máy
Chúng dạy dân không hề tiếc máu
Đừng có run tay mà bắn
Vào anh em
Vào những ngày xưa thân ái
Vào những tâm hồn thơ dại
Chúng đã giết rồi
Cổ tay em trắng ngần mỗi lần nhớ lại, làm anh đau
Lòng yêu nước buồn rầu đến đây cãi thay cho bị can
Đã chết từ nhiều năm trước
Nhưng nạn nhân vẫn còn sống.
5.
Trong tiếng gầm vang của nỗi buồn
Những tĩnh từ đi lạc
Những động từ trườn mình như rắn
Trong đêm mịt mờ ngạt thở
Chặn lại viên đạn đã lên nòng
Bản án cuối cùng
Một dải sương dầm nơi làng quê vắng lặng
Tiếng chửi mắng của những thành phố mới dựng
Chúng ta đi thật nhẹ
Nhớ lá rừng sơ nguyên
Nhớ tiếng bồ câu gù trên mái
Nhớ bóng tối trong lòng ta
Sau kẹt cửa, nhớ quỷ ma
Đi dọc con đường thẳng tắp
Nhớ sự bất động của em
Cỏ trong vườn đêm nay sẽ mọc
Bầy dế cuối cùng đã chết
Đang trở về
Giấc mơ khép cửa: là những lá cờ bị kéo xuống
Vùi trong đất
Như những thây người đã chết oan ức
Bầy tôm búng nước
Trong trăng
Giọng hò tẩm quất đêm sâu vắng lặng
Tiếng rao mì gõ em ơi
Không phải ngẫu nhiên đâu
Chúng nô lệ hóa rất sâu con người
Nô lệ hóa bằng tượng đài
Nô lệ hóa bằng chói ngời quá khứ
Những văn chương giả dối
Bằng quả thị vàng
Bằng người viết sử viết tráo trở
Bằng đập vỡ huyền thoại
Và dựng lên những huyền thoại mới
Anh đưa em đi qua bóng tối chuyển dời
Không còn ánh sáng trong những ngôi nhà đầy ánh sáng
Người không được khác nhau
Giấc ngủ có kẻ gác, từ tháng giêng đến tháng chạp
Dân tộc chìm xuống
Tháng tư chìm xuống
Dưới đáy sự cằn cỗi
Nơi ngày xưa con chìa vôi về uống nước
Anh đưa em tới đó
Đêm trăng vàng dát bạc
Một chiếc lá rung trên cành
Trước mặt khách sạn Camellia Hà Nội
Nơi anh hôn em
Làm rung trong đêm một chiếc lá khác
Trên đường Tự Do
Hòn đá ta cầm trong tay
Khắc những chữ kỳ dị
Ngày buồn sóng đi trắng mạn thuyền
Ngày vui hạt cơm khô như lệ
Vườn chè, bãi sắn, nương dâu
Ngồi bên nhau từ sáng đến chiều
Người với người như trái ngọt
Tình yêu nhìn nhau trước cửa phòng the
Mùa hè thấp thoáng trên những trang kinh sách
Trước lâu đài cổ ở Lviv ở Kharkiv ở Maiupol ở Kiev
Nơi chúng vừa ném bom, nhiều người chết
Một chữ không nói ra lời
Nay đã sinh ra
Họ có nhà không?
– Người có, người không.
Họ có vợ hay chồng?
– Một người có vợ.
Họ có quê hương không?
– Họ có một quê hương.
Họ có làm tình suốt ba ngày ba đêm?
– Có người như vậy.
Họ đã từng chạy trốn?
– Có
Họ đã từng run lên trước họng súng?
– Có
Họ đã từng khóc và im lặng?
– Có
Vậy thì họ cũng giống chúng ta.
6.
Chúng ta sinh ra trong một thế giới phai tàn
Đi qua hoàng hôn, ngày chưa vội sáng
Nhưng anh không ngủ được
Hoa ngọc lan thơm lừng mặt đất
Con chúng ta mới mấy tuổi đầu
Vầng trăng bên kia núi, lửa tắt cuối vườn
Quạnh hiu gió thổi, người chết oan trở về
Lòng ta nghèo khó
Đời nhiều mộng ảo
Tuổi trẻ đầy tin tức chiến tranh
Những đứa con xa mẹ
Những bài diễn văn xé xác trẻ con
Để mặc nước chảy xuôi, mặc kèn thổi ngược
Trên dãy tường gạch cũ hai phần ba thế kỷ
Thời gian thòng xuống một dây leo
Màu tím
Nhớ thương lại đến
Mà duyên nợ đã qua rồi.
Mùa lúa sinh sôi
Con chó nhỏ chạy theo chân em ngày ấy
Bây giờ vẫn vậy
Vẫn lí lắc như xưa
Anh đưa em về ban trưa
Có tiếng chuông dài dằng dặc
Bàn cờ vạch đứt những thương yêu
Người ngồi chầu rìa quanh lịch sử
Thời gian vẽ vòng tròn
Chúng ta chuyển động quanh tâm điểm
Bằng nụ hôn dài
Bằng sa mạc đã trôi qua dưới cánh
Chim thiên di
La liệt những cuộc đời chưa tái giá
Ngày đi qua trên lá
Lá che ngang khuôn mặt tình yêu
Anh hiểu vì sao em trở lại
Mặt đường nóng rát nằm chiêm bao mặt trời
Những hạt thóc vàng ta hít thở
Ngụm nước trong
Như tình yêu phác thảo
Như cơn bão xé nát cánh đồng tuyết châu Âu nay về lại
Trẻ thơ lăn trên chiếu
Ăn no, ngủ vùi
Em còn nhớ không
Tiếng ve kêu trong lòng ta ngày ấy
Cuộc đời mộng tưởng
Tháng tư hồng hào
Tiếng xe mơ hồ ngoài đường
Cành sương buổi sáng, bàn tay anh đầy bụi
Khẽ chạm vào khuôn mặt sáng trong của em
Khóc cho những nhầm lẫn
Tiếc cho ngày nhợt nhạt
Ngập ngừng dừng lại giữa đường
Như con chuột đồng băng qua lối cỏ
Ở biên giới Nga- Ukraine không làm rung một chiếc lá
Mùa hè lan tỏa bóng em về
Tháng tư nín thở quay mặt đi
Vẽ lên mặt đất giấc chiêm bao
Còn sót lại. Đời quá gần chúng ta không chịu nổi
– Anh nói sao?
Tình yêu đầy sợ hãi.
– Sao lại vậy?
Chúng ta ngủ vùi trên cỏ dại.
– Em muốn thế?
Tới khi thức dậy, mỉm cười nhìn nhau.
– Em muốn đi đâu?
Nếu em trở thành một người khác.
– Không có gì thay đổi
Chúng ta sẽ về lại với sen hồng
Sự trống rỗng chờ chúng ta cuối đường
Và nhớ thương chờ chúng ta ở đó
Và tan vỡ, và trở lại, và cọng lan già
Trên bến nước, một người già ngồi đợi
Bức tường nơi anh ngã gãy tay, tiếng nước chảy
Hàm răng đen của mẹ
Một màu đen khác trong tóc em
Lời xin lỗi im lặng xòe tay
Bay về cánh chim trời từ một khu rừng khác.
7.
Điều làm chúng ta khó hiểu nhất
Không phải là căn nhà bốc cháy
Trẻ thơ lang thang bên đường
Những trăm ngàn người tị nạn, không nhà không cửa
Trên những ngã đường tuyết trắng đang tan
Điều làm ta khó hiểu nhất là nước Nga
Điều làm ta khó hiểu nhất là sự im lặng
Của một người bạn.
Sự khốn cùng của trí thức
Ánh trăng vàng bên bờ suối
Hoa đỗ quyên thẫn thờ hàng dậu
Không phải dây dưa với mối tình đầu
Với sinh nở, mà với sợ hãi
Bất lực, liệt dương, buông tay
Những người muốn khóc không dám khóc
Những thi sĩ chờ lâu lâu một trận mưa rào
Viết vài câu thơ nhảm nhí
Lục bát, tự do, vọng cổ, chầu văn, hậu hiện đại, nam bằng
Nam ai, những chiếc thắt lưng
Xanh xanh đỏ đỏ xoay vòng
Trong đêm tăm tối
Cánh cửa không mở ra được chân trời
Những kẻ có lương tâm nhất chỉ biết khóc với nhau thôi
Những kẻ mua lương tâm
Chúng không mua một lần
Chúng ngã giá từng phân một
Rỉ rả, hôm này qua hôm khác
Bán nhiều ít không ai biết
Ngay cả chúng cũng không biết
Trí thức chúng ta bán rẻ vì tiền
Bán rẻ vì danh vọng
Bán rẻ vì vợ con
Bán rẻ vì trăm thứ hầm bà lằng
Nhưng quan trọng nhất là bán rẻ vì sợ hãi
Và suốt đời chỉ có một công việc
Là tìm cách chống chế
Rồi chúng ta sẽ ngã xuống như trẻ thơ trên các sân bay
Rồi chúng ta sẽ ngã xuống trên những nẻo đường tổ quốc
Dưới những hàng dương liễu đứng im trong ngày thu
Như tình yêu đứng lặng im suy nghĩ
Chúng ta muốn thế em ơi
Anh muốn đi đâu cũng dắt theo em
Như người đi rừng cắp theo con dao nhọn hoắt
Như đứa trẻ cài bông hoa mái tóc
Anh muốn dắt theo tổ quốc chúng ta
Chết bên nhau, máu chảy sáng lòa
Nhưng ba mươi năm chúng ta làm gì có chính nghĩa nào đẹp như thế
Như cuộc chiến tranh quyết tử của Ukraine
Nơi mẹ tiễn con đi tới tận chiến hào
Như người thiếu nữ cầm nhành hoa đi trong tuyết
Đến cái chết
Nồng nàn hôm nay
Những cuộc biểu tình hàng ngàn người
Những cuộc xuống đường hàng vạn người
Những đêm thức canh giữ hòa bình nến thắp sáng hàng trăm ngàn người từ Bá Linh đến Sidney
Từ Paris đến Nữu Ước
Từ Rome đến Đông Kinh
Từ Montreal đến Luân Đôn
Tượng thần tự do của Mỹ hôm nay quàng lá cờ hai sắc xanh vàng
Trong tiếng chuông nhà thờ vang vang
Anh nghe lời nhân loại cầu kinh
Anh bước một mình trên đường vắng
Rũ tà áo đầy tuyết trắng
Nhớ em ở Sài Gòn của Dương Nghiễm Mậu
Ở Hà Nội của Dương Tường, ở Oslo của Olav Hauge
Đời chia xa bên bồi bên lở
Chiều tan chợ về một mình nhớ em mùa nhãn chín
Giếng nước long lanh
Nghĩ đến nước Nga của chiến tranh và hòa bình.
Của Tchekov người đàn bà và con chó nhỏ
Của cái mũi của Gogol
Của Ilya Ehrenburg cơn bão từ Kiev.
Rồi cuộc chiến tranh này sẽ kết thúc
Dù còn lâu mới qua đi
Sẽ còn dài những giao tranh lẫm liệt
Trong linh hồn của các đường phố ở Kharkiv
Dọc bên giới Ukraine và Belarus và Nga
Sẽ còn những cái chết vì đạn từ xa bắn tỉa
Vì bom dập vì mìn
Vẫn còn những cái chết không tên
Dưới hố, bên đường, trong hẻm, chết dấp dúi trong rừng sâu
Trên biển, trên tro tàn. Cũng sẽ còn lâu
Một năm, năm năm, hai mươi năm
Nhưng thế nào rồi cũng qua
Ngay cả những cái chết kinh hoàng ở Bucha
Chỉ còn chúng ta ở lại
Nếu chúng ta còn sống
Cỏ dại mọc trên mặt
Những nỗi oan khuất trên đời quay vòng lại
Trên môi
Em làm con nai dẫm bước sương mù
Anh xấu hổ làm bài thơ tình đầu tiên
Kể lại chiến công của những người khác
Mê một bóng mây
Mỗi người có một căn nhà riêng
Một tổ ấm
Bọn khốn đã bôi xóa hết
Lịch sử của chúng ta một lần nữa
Như chúng đã từng bôi xóa
Và viết lại
Và sửa đổi
Về cuộc chiến tranh biên giới
Về cuộc nội chiến
Về những tội ác tưởng không ai biết
Chúng lại nâng tách trà lên môi
Lại đọc truyện Kiều
Nhân loại quên mất những cái chết oan ức
Gật đầu khen ngon
Chúng sẽ viết lại tất cả
Những kẻ nhút nhát sẽ thành ra dũng cảm
Những người trung thực trở thành điên khùng
Những trận đánh trúc chẻ ngói tan của cha ông
Trước giặc phương Bắc
Không ai còn nhớ
Những tội ác tày đình của Putin
Gieo vào lòng nhân loại
Sẽ bị quên lãng trên đất nước này
Đảo ngược mọi thế cờ
Biến kẻ thù thành người bạn
Biến những người bạn chí tình
Thành bọn đáng ngờ vực
Lớp trẻ lớn lên
Phủi bụi lịch sử
Rửa ráy những ưu phiền
Lại sống hời hợt như hôm nay
Sống không mục đích
Những kẻ tu hành buôn thần bán thánh
Phá dần Yên tử
Để mặc những kẻ ưu tư đi chỗ khác chơi
Để mặc chùm quả trên đồi chín tới
Chim tu hú không tìm được chỗ bay về
Những người chép sử khó ăn khó nói
Chúng sẽ xây thêm các tượng đài của bọn độc tài
Vốn đã quá nhiều trên đất nước chúng ta
Những tượng đài xấu xí ca ngợi những kẻ ích kỷ
Đến những bầy chim cũng bay theo đội hình
Một trang thơ viết cũng sửa lui sửa tới
Dè chừng có lỗi với bề trên
Để mặc máu kêu thương trong đêm
Để mặc trên tường ghi tên một người bị truy nã
Em, hãy làm con chim nhỏ
Hót bên trời Ukraine
Về hót trong mưa
Giờ đây em đã có một cánh cửa
Mở ra cùng thế giới
Cánh cửa giữa châu Âu
Hãy cám ơn một đất nước xa vời vợi
Giờ đây em đã nhìn thấy bóng tối
Đang che khuất một nửa nhân loại
Có một nửa dân tộc đứng về phe tên bạo chúa
Điều mà anh không từng biết
Điều làm anh nhớ nhất
Giờ đây em đã có một ngọn đèn
Chiếu sáng bên cửa sổ của thành đô Kiev
Bị vây hãm
Mái tóc em là mây
Cho ta cầm tay em
Giờ đây gió thổi suốt ngày, thổi qua các lục địa
Qua các hành lang lồng lộng các giảng đường
Hôm nay chúng ta gặp trên đường một chàng sinh viên
Trẻ tuổi, vầng trán cao, quỳ xuống
Trước ngọn cờ hai sắc xanh vàng
Không ai biết đó là người dân tộc nào
Anh chàng từ đâu tới
Anh là Ukrainian hay người Nga
Là người Iran hay người Đức
Chúng ta đứng với người thanh niên một lúc
Im lặng đứng nhìn. Quán xá vừa mở cửa
Nhân loại cay đắng bao nhiêu năm
Mới có một phút này
Trên quảng trường Athena gió lộng
Mùi cà phê thơm lừng
Chàng thanh niên quỳ gối xuống
Trước ngọn cờ tự do, lịch sử đang đi những điều bất ngờ
Tay anh cầm một nhành xuân bỡ ngỡ
Nhành hoa để tặng em, nhành hoa để tặng Ukraine, để tặng những ngày và đêm đầy dũng khí
Của một nhân loại đứng lên, như tóc em còn thơm
Cho anh chạm tay vào, ngày đầu tiên, tất cả những ngày còn lại.
Rất nhiều thành phố có thể đẹp hơn Kiev
Nhiều dòng sông đẹp hơn Dnieper
Nhưng giờ đây với anh, Kiev là thành phố đẹp nhất
Sông Dnieper là dòng sông đẹp nhất.
8.
Ngày 24 tháng 2 năm 2022
Chúng vượt qua biên giới
Sau mùa ngủ đông kéo dài
Đánh thức một nhân loại mơ hồ lẫn lộn
Đánh thức một châu Âu đau đớn và giận dữ
Mặt trận miền Tây không yên tĩnh
Máu đỏ rơi trên tuyết
Những ngày tuyệt vọng bắt đầu
Anh nhìn vào mắt em
Đôi mắt nâu huyền thoại
Như ánh mặt trời lặn sau đỉnh núi
Như đóa hướng dương vàng ngậm cười
Anh yêu biết bao thời thanh bình của chúng ta
Sự giãn nở của những giấc mơ, sự giãn nở của những giờ
Những phút dây leo bên tường
Trổ hoa xuân tím
Em là bóng nắng
Là dòng sữa ngọt ngào chảy từ ban mai
Từ chân mây lên mặt trời ló dạng
Em là bông tuyết cuối cùng
Trên nhành phong trắng
Ngọn gió chiều trên sông Dnieper đưa mùi thơm trong rừng
Phác thảo một con đường
Phác thảo hạnh phúc
Trong tình yêu chúng ta thường nói, cười, than khóc
Mà ít hỏi han.
Ít lật tung những tro tàn
Đi tìm xương tủy vùi trong cát, vùi trong những mùa đông giá lạnh
Của những kẻ muốn tiêu diệt loài người
Em đừng đóng cửa phòng the:
Cuộc chiến tranh này chỉ mới bắt đầu
Xưa chúng giết người bằng gươm giáo
Giờ chúng giết bằng xa tăng đại bác
Bằng vũ khí sinh học, hóa học, bằng bom hạt nhân
Trói chữ vào gốc cây
Vùi câu thơ dưới bánh xe xích sắt
Sao chúng ta cứ bắn trượt hoài
Những kẻ gây tội ác
Sao chúng ta lội qua không được
Dòng suối trong, dòng suối mát
Những nỗi thảm sầu, sao anh và em không nhìn thấy
Kẻ làm tối cả bầu trời
Như kính dâm đeo mắt
Như ngọn lửa đã tắt
Kẻ đem lại những giấc mơ hoang tàn
Sự căm ghét, chúng ở trước mặt chúng ta đây
Trong căn phòng này, không phải chỉ ở Mạc Tư Khoa
Không phải ở ngoài xa, bên kia đường biên giới
Chúng chính là lịch sử tội lỗi
Là những lời nói dối
Viết lên quốc kỳ
Chúng là những sự thật không được nói ra
Những chữ không được viết xuống
Những tiếng chuông bị cấm vang xa
Em là sự đói của anh
Em là sự khát của anh
Hãy cho anh chạm vào ngực em
Tan vỡ, như một giọt nước, nhưng chúng ta không thể khóc
Nhân loại còn nhiều việc phải làm
Đêm tối lạnh xuống, trong hang động cuối cùng này
Tiếng dơi bay như người khách lạ
Bọn dối trá đầy rẫy quanh đây
Những kẻ ngây thơ còn nhiều hơn thế nữa, tiếp tay
Sau khi tự do không còn nữa
Anh và em để lại gì sau cánh cửa
Cho một người tới sau
Lịch sử Nga nguyền rủa chúng ta
Bọn Trung Nam Hải nhìn ra chúng ta
Đang sợ hãi
Khiến nhiều kẻ phải run tay
Lải nhải giải thích
Những lý do nhân đạo
Không có một nhân đạo nào lớn hơn sự trung thực
Khi bọn chúng không ngừng tấn công vào sự thật
Không ngừng đẩy lùi ánh sáng
Và không ngớt bắn vào lưng những người đi tìm quặng
Đi tìm vàng trong đất
Vàng của nhân phẩm
Quặng của tình yêu
Nói một lời vui lại nói một lời buồn
Em, chúng ta tự vượt lên mình để sống
Có gì đâu, khuôn mặt em trong băng tuyết ngời ngời
Hồng hào như lụa xé
Ăn một miếng khoai tây vùi trong lửa ấm
Thấy người phụ nữ Ukraine xinh đẹp nhất đời
Hồng hào tơ nõn
Đuổi theo em trên sân ga để được cầm tay
Nhớ cuộc đời trong căn nhà cũ, trong tấm gương có bóng chim bay
Mắt em lệ nhòa
Ngày trôi dạt qua biên giới Ba Lan
Châu Âu rối bời giữa những chủ nghĩa mây mù
Chủ nghĩa Quốc xã chủ nghĩa Hiện sinh chủ nghĩa Cộng sản chủ nghĩa Hậu cấu trúc
Từng thờ phụng cúc cung Stalin, Mao Trạch Đông, Che Guevara, Fidel Catro, suýt chút nữa là Kim Jong Un
Một Châu Âu mục rữa
Khẩu súng săn treo đầy mạng nhện của tư tưởng
Hãy giả vờ đang có hòa bình
Hãy nằm trên cỏ nhìn lên những vì sao
Hãy tưởng tượng cuộc tình Budapest
Chủ nghĩa lãng mạn đã chết, hãy đắp mặt bằng một ngôi sao
Căn phòng của chúng ta
Trong một căn hẻm nhỏ ở Bàn Cờ
Đầy năng lượng.
Mẹ Quan Âm ngồi trên cửa sổ
Đức Giê Su trên tủ sách
Thánh Gandhi dưới đất
Đức Alas ngồi bên Đức Phật
Cả hai đâu đó trong không gian mờ tối
Anh ngồi suốt ngày
Tập kiết già, nhắm mắt
Bên em nằm khỏa thân
Trời nóng như đổ lửa
Em, hãy mở một cánh cửa
Ngay cả khi em không mặc quần
Anh đã cầm được tình yêu
Đối với vạn vật
Mỗi thứ đều có một linh hồn
Trừ bà chủ nhà
Không ngớt đòi tiền thuê quá hạn
Anh đi đây.
Sự sung sướng đã tiêu hủy Châu Âu, sự sợ hãi làm nó sống lại
Hãy đứng lại.
Nhân loại đã lạc đường
Những ngôi sao ở trên đầu chúng ta
Nhấp nháy
Chúng không hề đi lạc.
Chúng biết chúng ta đang ở đâu
Đừng cầu nguyện. Đừng lần tràng hạt
Hãy hỏi.
Hãy lắng nghe.
Câu trả lời không đến từ Ukraine
Không đến từ nước Nga.
Hãy trở lại nếu bạn quên mất câu hỏi
Hãy trở lại và lạc đường lần nữa
Và thất bại lần nữa. Đứng im. Đứng im cho đến khi
Những ngôi sao rì rào tiếng nói
Định nghĩa một cuộc chiến tranh cũng khó như định nghĩa một câu thơ.
Hắn là kẻ phạm nhiều tội ác nhưng là một người con có hiếu.
Câu ấy bạn hiểu như thế nào?
Putin là nước Nga hay không phải là nước Nga?
Quan trọng hơn tồn tại hay không tồn tại của Hamlet.
Tôi tha thứ cho kẻ thù vì hắn ta biết mỉm cười
Nụ cười là quan trọng nhất
Đặc tính quan trọng nhất của loài người
Không có nụ cười chúng ta là súc vật.
Bạn càng là nạn nhân của tính bốc đồng không suy nghĩ, bạn càng không biết phải làm gì
Khi đứng trước chiến thắng.
Chỉ có thất bại mới làm cho bạn im lặng
Và kiệt sức. Và rũ xuống như một đứa trẻ
Chỉ có cái chết
Hoan hô cái chết.
Chiến tranh là kẻ thù của sự chán nản. Là liều thuốc chữa bệnh chán chường
Những cuộc sống chán chường vô vị cần đến chiến tranh
Cần sợ hãi
Sợ hãi giải thoát con người khỏi cuộc đời vô vị, bạc nhược, đói nghèo
Những kẻ trống rỗng cần chiến tranh.
Những kẻ đói nghèo cần chiến tranh.
Những kẻ khốn khổ cần chiến tranh.
Những kẻ thất tình cần chiến tranh.
Hãy tự sát nếu bạn chính là bạn.
Nhưng bạn không bao giờ biết mình là ai.
Chiến tranh là một cuốn tiểu thuyết không có hồi kết.
Hồi kết của nó nằm ở một cuốn tiểu thuyết khác
Khi các nhân vật đều đã già và chỉ thích đọc hồi ký.
Không có một sứ già hòa bình nào không phải là kẻ đã từng chết đói.
Anh đang ngủ khi dòng sông trôi chảy
Anh không biết một trăm điều cần biết trước khi chết.
Nhưng anh biết cái tổ chim chích chòe bên dòng nước chảy
Ngày mai anh định tới đó
Thăm dò những cái trứng
Nơi sinh ra giấc mơ của chúng ta.
Hãy ngủ đi, tuổi thơ của em
Hãy ngủ đi bà mẹ già của chúng ta
Hãy ngủ đi người lính trẻ Ukraina
Hãy ngủ đi những người lính Nga
Khi mùa đông tuyết tan
Trên cánh đồng, lúa mì vàng đã mọc
Đừng khóc cho người nằm xuống
Hãy khóc cho người phải sống mãi trong niềm thương nhớ
Những người định chết không thể chết
Những đứa trẻ sắp sửa chào đời không được chào đời
Một tên khủng bố nằm trong quan tài
Đạn lên nòng sẵn
Vẫn bắn, nhưng lòng hối hận, đó là châu Âu của chúng ta
Châu Âu của Latvia xinh đẹp
Của những chàng trai Ukraine duyên dáng bao nhiêu
Của những cô gái Nga mĩ miều
Các em bây giờ ở đâu.
Chúng ta sắp xa nhau
Vợ xa chồng, con xa mẹ, qua những ngả đường biên giới
Những biên giới hiền hòa, những hàng xóm thân yêu, tiếng gà, tiếng chó, tiếng mèo
Bỗng một hôm thành kẻ thù
Nắng sáng mưa chiều còn nhớ lại
Tiếng gõ cửa ban trưa xin chút lửa
Xin hòa bình thêm một ngày nữa, một tháng một năm
Em yêu, chúng ta phải đến các tang lễ
Dù chúng ta không quen ai ở đó
Dù chúng ta không biết tên người chết
Trong cuộc nội chiến Nam Bắc hai mươi năm
Thế nào cũng hiện lên trên bia mộ trong mưa
Một ngày anh đi ngang qua đó ban trưa
Nhưng không hề biết có một người anh họ nằm bên trời
Một người bạn cũ của một người bạn cũ
Tên viết trong những chữ mà anh không đọc được
Có sao đâu, rồi sẽ đọc phía mặt trời
Anh không hỏi vì sao bạn nằm ở đó
Anh biết rồi, và cây thánh giá
Chỉ đường lên trời xanh bao la
Em phải đến dự tang lễ
Của các thế giới sụp đổ
Hãy thức dậy, những người yêu nhau
Đừng chết, hạt giống đây, hãy gieo trồng
Mùa tuyết tan chúng ta ra đồng
Nhìn những người cuốc đất
Lòng thầm nghĩ mình là người vô dụng
Em, chúng ta không còn là những đứa trẻ
Có người nói với anh – đó là số phận
Khi anh tới, số phận không tới đâu
Chỉ thấy dấu chân em bước
Trên bức tường vôi trắng
Như dấu chân trẻ con
Trên trang giấy một ngày
Nhân loại không thể đầu hàng
Con người không thể từ chối làm người
Không thể làm người mà không nhẫn nại
Không thể làm người mà không bối rối
Không thể làm người mà không đi tìm sự thật
Không thể làm người mà không khóc
Anh nhớ thành phố biển Odessa
Nơi chúng ta đi qua mùa hè ấy
Anh nhớ lại cơn bão
Dừng lại sau bức tường khi chúng ta hôn nhau
Anh nhớ sự nhầm lẫn ngọt ngào
Sự nhầm lẫn chết người như cành cây gẫy
Khi chúng ta đi thuyền từ Danube xanh
Vào biển Đen
Bây giờ anh trở về
Anh không tìm thấy những ngọn cây
Đổ bóng xuống trên đường
Bây giờ anh trở về
Anh chỉ còn hy vọng tìm thấy cái bóng của chúng
Ngã vào tường. In lại
Anh không thể lớn lên được nữa
Sau cái chết của một người thân yêu
Thời gian mãi mãi dừng lại
Người ta nói về cái đẹp cứu chuộc thế giới
Anh chưa bao giờ nghĩ đó là sự thật
Cho đến khi anh đánh mất quê hương của mình
Và tìm lại được
Như một chuyến tàu tới quá sớm
Đứng một mình trên sân ga vắng vẻ
Và nghĩ: sẽ không ai đến.
Những người chết ngay trong trận đánh bom đầu tiên ở Maripuol
Và được chôn cất dưới đống gạch đá này
Không thể nào tìm thấy
Cho đến khi có một loại chim hải âu bay tới
Và đậu xuống trên khuôn mặt của anh ta
Bởi vì có một người nào đã đến trễ trong thành phố chúng ta
Bởi vì có một người nào đã hẹn là sẽ đến
Chắc chắn sẽ đến, nhưng rồi không bao giờ đến
Bởi vì hoa đã tàn trong lặng im chờ đợi
Bởi vì có người chết vì chờ đợi
Bởi vì người chết mà không chờ đợi ai
Bởi vì có người chết vì tuổi già
Trong khi đang dạo chơi
Bỗng nhiên ngã xuống
Có thế thôi.
Và ngã xuống, có thế thôi, và ngã xuống cô độc
Không ai chờ đợi.
Chúng ta đứng đây, dưới bầu trời này
Chúng ta chờ đợi
Tuổi trẻ của chúng ta đã bị chiến tranh lấy mất
Như người ta chặt đứt một nhành
Bầu trời xanh và rộng
Đầy chim chóc và mây
Chúng ta đứng trong bầu trời như đứng trước bức tường
Bởi vì bị bắn hạ và sự sống là một chữ
Nhưng kẻ thù không biết đọc
Sau cuộc chiến tranh này, vì thế nào nó cũng chấm dứt
Một đất nước xinh đẹp bị dẫm nát
Chúng ta sẽ đi lang thang qua hết những ngả đường
Qua các rừng bạch dương
Đứng ngắm người thổi chai cuối cùng còn lại
Đứng ngắm người làm xiếc cuối cùng còn lại
Đứng ngắm người chơi vĩ cầm cuối cùng còn lại
Anh kiễng chân hôn em
Như một người mới đạp mẻ chai.
Thuở ấu thơ anh thường nằm một mình ngắm một trời sao
Nhưng không hiểu và anh muốn khóc
Vì tức giận trước bí mật
Trước cánh cửa không ai mở ra.
Thời đại đau thương mà anh chỉ đấm mấy cái
Rồi lại thở dài. Nó không sợ đâu.
Dông bão ngoài kia, sóng đập cồn cào
Tóc thời gian dựng đứng.
Quên sao được những ngày yên ổn ấy
Quên sao được những ngày nổi loạn
Bọn ra lệnh ném bom đã từng yêu nhau ở đây
Làm gì có số phận, chỉ có con người làm nên số phận
Dựng nhà, đào giếng, dời non
Xô đi xô lại một tâm hồn
Những mùa xuân hàng cây lột vỏ
Bài thơ làm tóc dựng ngược
Thời đại tức thở trong lồng ngực
Em là con ngựa trắng chạy qua cánh đồng.
Những xe tăng đại bác những hỏa tiễn máy bay
Còn biết làm xiếc giữa lòng người
Làm lòng tin chao đảo
Làm con người không thể tin nhau
Nắng sáng ngoài trời hóa thành bóng tối
Bóng hóa thành người
Rừng hướng dương khép lại dưới mặt trời
Những ân ái không thấm được vào đất cát
Những ánh trăng không thấm được vào nệm giường
Nhân loại nhận ra nhau qua tiếng khóc.
Em có bao giờ nhìn thấy một điều gì đẹp hơn thế nữa
Hơn cánh đồng lúa rì rào dưới nắng
Sóng rờn rợn chân trời
Nước làm đầy em
Đất làm đầy em
Con người cũng điên lên vì hạnh phúc
Hạnh phúc là đứa trẻ nhút nhát
Ngồi trên ngưỡng cửa buổi chiều vàng
Ngắm buổi chiều của nhân loại, sang trang.
9.
Ba triệu tám trăm ngàn người
Khi tôi viết những dòng thơ này
Sẽ còn nhiều hơn thế nữa
Vượt biên giới tới châu Âu
Một châu Âu đùm bọc
Bỏ nhà bỏ cửa
Bỏ xóm bỏ làng
Quay nhìn cố hương, gạt nước mắt ra đi
Ngơ ngác như kẻ mất hồn
Nhân loại chịu đau mà sinh nở
Chúng thả bom mù mịt đất trời
Chinh phục trước hết những giống người hèn nhược
Bắt ký những hợp đồng nhục nhã ở biển Đen, biển Đông
Bắt chúng ta tin vào lý luận bậy bạ của bọn giết người
Em, chúng ta sống trên một đất nước lạ kỳ
Mọi người đều biết hết, nói gì cũng biết
Mà làm như không biết
Cả một câu văn trung thực cũng không viết được
Cuộc đời buồn toác miệng ra cười
Trước tiếng cuốc kêu thương.
Putin mở mắt cho chúng ta
Để thấy đâu là yếu hèn đâu là cao thượng
Bucha mở mắt cho chúng ta
Để thấy bạn đứng về phía nào
Anh vốn không tin vào các biển ngữ
Các hãng vô tuyến truyền hình
Anh vốn không tin các tổng thống
Các thủ tướng
Các đảng phái chính trị
Anh chỉ tin vào lời nói thật
Nhưng lúc này đây lời nói thật là cái chết
Là bằng chứng của nước mắt trẻ thơ
Chúng đập vỡ tượng đài
Của nhà thơ Taras Shevchenko, dội bom các trường học bệnh viện
Bắn bừa bãi vào khu chung cư
Đánh tan nát gia tài văn hóa
Đánh vào rừng xanh một màu
Vào sông Dnieper chảy êm đềm
Vào đêm trăng lunh linh
Vào những đứa trẻ sơ sinh mới khóc oe oe
Em có nghe: chúng ta không bao giờ hối hận
Khi cầm súng và nổ những tràng đạn giận dữ
Vào kẻ thù rất mới của nhân loại
Sống lại từ tro tàn cũ
Không phải như chim phượng hoàng
Mà như ác thú sinh ra từ xứ sở
Ngày càng ít người đọc Tolstoy, Turgheniev
Ngày càng ít người đọc thơ Puskin, Evstushenko
Con người ngày càng ngu dại
Ngày càng lên cơn sốt
Chủ nghĩa quốc gia cực đoan
Nơi anh đã đến
Bắc Kinh, Nam Kinh, thượng hữu thiên đàng hạ hữu Tô Hàng
Nơi trăng sáng trên cầu, khi chúng đã cầm tù xong Lý Bạch, Đỗ Phủ, Bạch Cư Dị, Ba Kim
Ở đó một đêm anh gặp những nhà văn lưu vong
Đã gặp lại Nhất Linh, Hoàng Đạo
Đã hiểu thêm về sự dối lừa
Đã đọc lời kinh trong đêm tối
Một đất nước cần học cách hồi tưởng
Dưới những ngôi sao bí ẩn cố hương
Trước những ngôi mộ, nhành hương, trước người không lai lịch
Trước người chúng ta có lần xem là kẻ địch
Em, anh nhìn thấy tuyết lần đầu
Năm hai mươi bốn tuổi
Anh nhìn thấy cá mập lần đầu
Trong nước ngay trước mặt, năm hai mươi ba tuổi
Chúng ta ôm nhau khóc khi được vớt lên
Như hai con cá
Trong một ngày mưa dạt dào gió thổi
Các bạn: khi các bạn cập bến rồi, không được quên
Ở đâu mà mùa xuân sợ hãi mặt trời
Ở đâu mà trẻ con được dạy lòng thù hận
Ở đâu mà con người thấp kém nóng bỏng hận thù nhau
Gọi nhau là ma quỷ
Nghe tiếng chim oanh kêu chiêm chiếp trên đầu
Mà lòng nghi ngại
Đập vỏ ra thì thấy hạt mầm thôi
Những làng quê không bóng người
Lấy hào quang xưa mà che lấp nụ cười
Của một dân tộc lẽ ra phải sống yêu thương
Hàng dừa xanh sắc thắm
Cồn cát trắng đẹp như mơ
Chim xưa bay về phương Nam
Tìm phong lan
Bay ra biển
Tìm dưa hấu An tiêm
Đỏ như giọt máu của nhân dân
Tìm những phác thảo cho đời
Đi vạn dặm trong một ngày
Ngày ấy đâu rồi
Tự do như đạn nổ
Em nói, em sẽ đến
Ukraine, Ukraine
Bạch dương tuyết trắng
Bờ biển Odessa ngập tràn bóng nắng
Mặt biển xanh rờn
Anh và em mang ba lô đi dọc đường biên
Từ châu Âu băng qua những đường ranh giới cũ
Không còn cảm giác
Từ Romania vào Slovakia, từ Slovakia vào Ba lan
Ôi Ba lan, tình yêu nồng mặn
Tuổi trẻ chất chồng
Trái vui chung bên đường lẫm liệt
Anh quay lại khẽ nhìn
Cô gái tóc vàng bên cửa sổ
Anh chưa đến Donbass
Chưa kịp cầm tay em
Khi chúng ném bom hạt nhân bom nguyên tử bom A bom H
Gió từ quá khứ thổi vọng về
Bánh xe lửa nghiến trên đường sắt
Làm cay mắt
Có ai ngờ trên tuyết máu đổ nhiều thêm
Chiều nay những xác người lạnh lẽo
Con chó sói đi qua còn vấp
Chim tha rác ở đâu về
Nhặt nhạnh khói hương xưa
Anh nhớ áo em rơi trên cỏ ướt
Ngày cả làng bỏ xứ sở ra đi
Bầy dế tí hon đưa tiễn suốt đêm
Những người cởi áo quần ra, cởi những váy hoa, căng buồm rách
Như trang cảo thơm lần giở trước đèn
Những chờ đợi mỏi mòn
Ai uống ngụm nước bên lu sành chiều nay
Ở Bắc Ninh, ở Rạch Giá, ở Cali, nhận dùm ta mùi hương của đất
Mùi tanh của máu
Bát cơm cũ nguội tanh nguội ngắt
Tàn hương bay ở Huế trắng toát khăn tang
Chúng ta đã qua chiến tranh
Đã qua hòa bình rạn vỡ
Tuổi trẻ anh đã sống những ngày sợ hãi
Đừng lặp lại, Ukraine, đừng lặp lại
Đừng lặp lại, nước Nga, đừng lặp lại
Im phăng phắc trăng vàng
Hãy suy nghĩ
Hãy bày tỏ
Ngọn đèn trên tay, hãy thắp lại
Nhân loại đã khóc nhiều
Đất nước đã oán hận nhiều
Người đã tập quen giả dối
Người đã tập quen sợ hãi
Sống im lặng mặc kệ những búp non trở mình ngoài vườn
Mặc kệ những người đàn bà đi qua bến nước
Góa bụa
Mặc kệ những tài năng vùi lấp như kim cương
Mặc kệ những lãnh tụ loạng quạng
Dắt đầu dắt cổ chúng ta
Mặc kệ vang vang ngoài kia trên mặt nước, tiếng chuông
Mặc kệ trong hoa, tiếng chuông còn vọng lại
Mặc kệ cuộc đời ẩm mốc
Sống như chết
Em
Maidan đã viết
Những chữ đầu tiên lên tờ giấy trắng
Một cô gái hai mươi sáu tuổi viết vào điện thoại
Em yêu anh, em sắp chết
Châu Âu những ngày thấp thỏm
Thế giới trận mạc còn kia
Chúng ta hỏi nhau: sống như thế nào
Đừng hỏi thế,
Em yêu, hãy hỏi, phải làm gì
Đời còn bao nhiêu kiếp
Gánh vác chưa xong
Để dòng sông rũ bụi ưu phiền
Để những người nói lời thương
Sẽ được nói lời thương lần nữa
Những cánh cửa lùi xa, thềm nhà mẹ ngày con trở lại
Bóng mẹ mòn vẹt chân thềm
Mưa nắng, giọt chiều buồn, một người đứng bên cửa
Để hai người bạn cũ
Bỏ súng, ôm nhau khóc bên đường
Để nhành hương khói bay thẳng tắp
Những người chưa nhìn thấy nhật nguyệt
Sẽ được thấy
Cho anh được nhìn thấy bầu ngực em
Trong vai áo tuột ra
Trắng nõn
Cho anh cúi xuống
Đời ngơ ngác một lần
Cái ngơ ngác đẹp đẽ
Để cho anh được khẽ mở cửa
Mời mùi hương vào
Nhìn thấy một đất nước lao xao giấc mộng
Nơi sẽ tới trong vòng sóng
Ngồi xuống, buổi chiều yên tĩnh, dưới gốc bạch dương
Dưới gốc bàng
Nhắm mắt lại
Chờ một người đi tới
Những người chờ thấp thỏm bao năm
Nóng như mặt trời
Ấm như giọt lệ
Rát như triết học
Mát như vầng trăng trong liễu
Con đường ngắn mà tình yêu dài
Cho anh thả xuống trang thơ của anh những tình nhân thất lạc
Cả xứ sở xinh tươi một màu tuyết trắng
Nhân loại đứng bên em
Thăm hỏi ân cần, đặt tay lên trán
Như người chị với đứa em
Như tình nhân với tình nhân
Như những ngôi sao bên giường chiếu bình thường
Nơi mùa Phục sinh cầm chân kẻ thù quanh Kiev
Trong những ngày nhân loại lên mặt trăng, sao hỏa
Đã nghĩ đến chuyện
Nhân đôi con người đi ngược thời gian
Di cư vào vũ trụ
Nhưng con người vẫn cũ
Như ngàn năm trước
Thích giết chóc thích nói dối thích tội lỗi
Thích máu và nước mắt
Chúng đi tìm nơi dễ vỡ
Chọn lúc mưa nắng chuyển trời
Đánh những đòn chớp giật.
Em, hãy tỉnh thức.
Em của lòng anh
Đừng hèn nhát
Hãy viết một bức thư để ngỏ
Cho mùa lá rụng cuối cùng.
Hãy sống thật thà
Như chiếc tách trên bàn
Im lặng, chất phác, còn vang tiếng chuông
Có dễ đâu cùng sống một ngày trên mặt đất
Cùng yêu thương một điều chung.
Một đất nước sẽ hồi sinh
Những người Nga hiền lành
Sẽ đi tìm những người Ukraine chân thật
Anh hẹn em có mặt chúng mình ở đó
Âm nhạc say mê
Xứ sở huyền hoặc
Sợi tóc đẫm mồ hôi trên trán em
Gió thơm mùi cơm cháy
Chuồn chuồn mặt nước
Anh gập người lại để nhìn khuôn mặt em trong tuyết
Cười thật to, khóc thật to
Chia tay những chuyến tàu
Thức dưới sao khuya chờ nhau bên kia trận mạc
Thoắt một cái một con người trở lại làm người
Anh đến tìm em như người khách đầu tiên
Những vực thẳm trong tình yêu không lấp được
Sẽ lấp đầy bằng nỗi đau người khác
Bằng nỗi lo âu của người đến gần cái chết
Anh chưa biết con đường tên gì
Tên dòng sông anh chưa thuộc
Nhưng anh đã thấy những hàng cây xơ xác
Những bức tường tan hoang
Tiếng dế kêu im bặt trong cỏ
Những quán cà phê loang máu người
Như ngày xưa nơi quê hương anh
Cánh đồng lúa mì lúa mạch xanh, xương trắng quây quần lại
Chúng ta không quên
Ukraine thì thầm bông hoa mười giờ đang hát
Trên mặt giếng vô danh
Trên cánh đồng gặt xong đầy cuống rạ
Của châu thổ sông Hồng
Chìm nổi chưa xong biết bao người
Trở lại tìm nhau
Ngọn dừa phương Nam, hoa sen biển Bắc
Hoa mận trắng bên tường nhà thờ vôi tím
Ở Đà Lạt. Về Praha. Qua Budapest. Tóc rũ dần hạt bụi lấm lem
Trán em nhỏ mồ hôi vào đêm từng giọt.
Chúng ta thay đổi sự vật
Bằng cách quan sát chúng
Khi được quan sát, chúng thay hình đổi dạng
Cuộc chiến tranh mang màu sắc mới
Con người từ chối và nhận lại
Niềm tin, chỉ qua một phép đo lường
Đó là cách thế kỷ hai mươi mốt bắt đầu
Không đi từng ngày, mà nhảy vọt
Không phép nhảy vọt nào
Mau chóng hơn máu của con người
Em ơi, tháng tư lại về.
Ngực em nhô lên dưới làn vải trắng.
Trái tim rách xé
Lòng ta như bức điện tín
Kêu rì rào trong đường dây thép
Chúng ta đang đến gần cái chết
Máu đỏ rực chiều hôm Mariupol, Bucha, Kharkiv, Lviv
Tàu thủy bốc cháy
Bóng mẹ qua cầu
Nghĩa tình cay đắng
Em cởi giày ra để cho anh nhìn bàn chân em
Cỏ bát ngát đêm sương như ngọc
Tiếng chuông vang rền ngày chạy giặc
Thuyền không người đậu vào bến đỗ
Bồ câu bay tán loạn
Anh cúi xin một muỗng trăng vàng
Chan lại những mảnh đời
Thổi hơi thở vào xiêm áo
Đi trên đường tự do rực rỡ
Những ngày ngạt thở qua trên ghế đá công viên
Lúc anh chạy qua đèo Hải Vân, vào Đà Nẵng, vào Sài Gòn
Ngọn lửa thêu hình trái tim trong cổ tích
Một dân tộc trong bùn lầy nhiều lần đứng dậy
Rồi lại rơi vào bùn lầy nước đọng
Không phải của xóm nghèo lũy tre xơ xác
Mà bùn lầy của những cao ốc
Chọc trời
Những buổi sáng mưa không rơi
Những buổi chiều chim không bay về tổ
Chúng đã phá xong những cánh rừng
Những cánh đồng trơ gốc rạ
Chúng ta mê mải đuổi theo bóng hình giả trá
Bọn khốn đã làm xong công việc của chúng
Những kẻ chiến thắng khóc ròng vì thua cuộc
Nhìn theo mỏi mắt thẫn thờ
Giấc mộng mùa hè bay như gió mưa
Họ chỉ có trái tim
Đập rộn ràng trong ngực tối
Anh đưa em về qua ngõ vắng chiều nay
Thăm hỏi
Những căn nhà
Gõ cửa những gốc cây bị đốn hạ
Chúng ta đi tìm cha mẹ cho chúng
Chúng ta đi tìm anh em cho chúng
Chiến tranh Ukraine có phải là chiến tranh của nhân loại?
Và Bucha có phải là nước Nga?
Và Putin có phải là nước Nga?
Và Hitler có phải là dân tộc Đức?
Và chúng ta có nên tự sát nếu chúng ta là chúng ta?
Ký ức chỉ hướng
Gió bay theo mùi hương mặt nước
Bàn tay quen thuộc nắm lấy nhau trong cuộc đời hỗn loạn
Không có Thượng đế. Nhưng em đừng thôi cầu nguyện
Ném hoa hồng vào vực sâu của cái chết
Chúng ta bắt đầu lại một thế giới vô hình
Ngậm tình yêu như ngậm chiếc bánh thơm trong miệng.
Nguyễn Đức Tùng
Tháng Tư 2022
Bottom of Form